آبیاری قطره ای (Drip irrigation) عبارت است از روشی که در آن آب با فشار کم از روزنه یا وسیله‌ای به نام قطره چکان از شبکه خارج و به صورت قطراتی در پای گیاه ریخته می‌شود. گاهی این نوع آبیاری را آبیاری موضعی نیز می‌نامند. شبکه‌ای که آب را در سراسر مزرعه توزیع می‌نماید.

در این روش آبیاری ریشه‌ها در عمقی کم از سطح زمین رشد می‌کنند تا مساحت و عمق کوچکی از سطح خاک خیس شود.

مهمترین تفاوت آبیاری قطره ای با سایر روش‌های آبیاری در این است که بین تبخیر-تعرق و مقدار آبی که باید به زمین داده شود، در یک دوره زمانی محدود (۲۴ تا ۷۲ ساعت) توازن برقرار می‌شود. این امر باعث می‌شود با توجه به محدود بودن میزان آب در دسترس، بیشترین بهره‌وری از آب انجام پذیرد.

از آنجا که سیستم‌های آبیاری موضعی/قطره ای ثابت هستند، خودکار کردن بسیاری از آن‌ها آسان است. در واقع آبیاری قطره ای اتوماتیک یکی از روش های متداول آبیاری اتوماتیک است که بسیار مورد توجه قرار گرفته است. ضمن این که این سیستم‌ها برای مدیران آبیاری که قصد اختلاط کود و آب (کود آبیاری) را درون سیستم آبیاری دارند، مناسب هستند.

نوآوری در آبیاری از زمان‌های خیلی دور آغاز گردیده، یکی از روش‌های آبتدایی در زمینه آبیاری، دفن کردن کوزه‌های سفالی در مناطق کشت بوده است که با این روش آب به آهستگی در محیط ریشه پخش می‌شود.

تاریخچه آبیاری قطره ای از سال 1866 آغاز می‌شود. روش اولیه که توسط محققان بررسی و اجرایی شد ساخت لوله‌های سفالی جهت آبیاری و همچنین زهکشی بود. در سال 1920 محققان آلمانی شروع به استفاده از لوله‌های سوراخدار برای آبیاری گیاهان کردند. بعد از جنگ جهانی دوم صنعت پلاستیک پیشرفت گسترده‌ای داشت، در این زمان یک مخترع استرالیایی به نام هنیس دیل شروع به استفاده از لوله‌های پلاستیکی به شکل خاصی جهت توزیع آب برای گیاه کرد. در سال 1959 اسمیچا بلس و کیبوتز هاتزریم اولین نوع قطره چکان آبیاری قطره ای روی سطحی را تولید کردند.
البته طرح اولین قطره چکان چندین سال قبل از این توسط اسمیچا و پسرش یشایاهو تهیه شده بود. در این مدل از قطره چکان‌ها به جای خروج آب از حفره‌های کوچک، آب از خروجی بزرگتر و پهن تری خارج می‌شد که این امر باعث کاهش سرعت حرکت آب می‌شد. بعدها آبیاری قطره ای به سیستم‌های متنوع‌تری مانند میکرو اسپریر‌ها، بآبلر و مه پاش‌ها که آب را به روش‌های مختلفی توزیع می‌کنند توسعه پیدا کرد. که این روش‌ها برای گیاهانی که نیاز به توزیع آب در محیط وسیع‌تری داشتند مورد استفاده قرار می‌گرفت. پس از آن روش آبیاری قطره ای  زیرسطحی مورد بررسی قرار گرفت که در این روش لوله‌های آبده به طور دائمی یا موقت زیر خاک قرار می‌گیرند. این روش آبیاری بیشتر در مناطقی که با محدودیت منآبع آبی مواجه هستند و یا در مواردی که از آب‌های با کیفیت پایین برای آبیاری استفاده می‌شود مشهور شد. نوآوری در آبیاری از زمان‌های خیلی دور آغاز گردیده، یکی از روش‌های آبتدایی در زمینه آبیاری، دفن کردن کوزه‌های سفالی در مناطق کشت بوده است که با این روش آب به آهستگی در محیط ریشه پخش می‌شود. تاریخچه آبیاری قطره ای  از سال 1866 آغاز می‌شود.

روش اولیه که توسط محققان بررسی و اجرایی شد ساخت لوله‌های سفالی جهت آبیاری و همچنین زهکشی بود. در سال 1920 محققان آلمانی شروع به استفاده از لوله‌های سوراخدار برای آبیاری گیاهان کردند. بعد از جنگ جهانی دوم صنعت پلاستیک پیشرفت گسترده ای داشت، در این زمان یک مخترع استرالیایی به نام هنیس دیل شروع به استفاده از لوله‌های پلاستیکی به شکل خاصی جهت توزیع آب برای گیاه کرد. در سال 1959 اسمیچا بلس و کیبوتز هاتزریم اولین نوع قطره چکان آبیاری قطره ای روی سطحی را تولید کردند.

البته طرح اولین قطره چکان چندین سال قبل از این توسط اسمیچا و پسرش یشایاهو تهیه شده بود. در این مدل از قطره چکان‌ها به جای خروج آب از حفره‌های کوچک، آب از خروجی بزرگتر و پهن تری خارج می‌شد که این امر باعث کاهش سرعت حرکت آب می‌شد. بعدها آبیاری قطره ای  به سیستم‌های متنوع تری مانند میکرو اسپریر‌ها، بآبلر و مه پاش‌ها که آب را به روش‌های مختلفی توزیع می‌کنند توسعه پیدا کرد. که این روش‌ها برای گیاهانی که نیاز به توزیع آب در محیط وسیع تری داشتند مورد استفاده قرار میگرفت. پس از آن روش آبیاری قطره ای  زیرسطحی مورد بررسی قرار گرفت که در این روش لوله‌های آبده به طور دائمی یا موقت زیر خاک قرار می‌گیرند. این روش آبیاری بیشتر در مناطقی که با محدودیت منآبع آبی مواجه هستند و یا در مواردی که از آب‌های با کیفیت پایین برای آبیاری استفاده می‌شود مشهور شد.

سیستم آبیاری قطره ای نیز مانند هر سیستم دیگری مزایای سیستم آبیاری قطره ای می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• به دلیل کاربرد موضعی و کاهش میزان شسته شدن، تلفات کود و مواد مغذی به حداقل می‌رسد.
• اگر آب به درستی مدیریت شود بازده کاربرد آن بالا است.
• نیازی به تراز بودن مزرعه ندارد.
• مدیرت آب در مزارع با اشکال نامنظم آسان‌تر است.
• می‌توان به صورت ایمن از آب‌های بازیافتی غیرآشامیدنی استفاده کرد.
• اهمیت نوع خاک در میزان آبیاری کاهش پیدا می‌کند.
• فرسایش خاک کاهش پیدا می‌کند.
• رشد علف هرز کاهش پیدا می‌کند.
• توزیع آب یکنواخت است و با تنظیم شیر در هر خروجی قآبل تغییر است.
• هزینه نیروی کار از سایر روش‌های آبیاری کمتر است.
• می‌توان با حل کردن کود در آب تلفات کود را به حداقل رساند.

از معایب سیستم آبیاری قطره ای می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• هزینه اولیه می‌تواند بیشتر از روش آبیاری ثقلی یا بارانی باشد.
• نور خورشید می‌تواند روی لوله‌ها اثر مخرب داشته باشد و عمر آنها را کاهش دهد.
• اگر آب به درستی تصفیه نشود باعث گرفتگی لوله‌ها و قطره چکان‌ها می‌شود.
• در سیستم‌های آبیاری قطره ای زیرسطحی، شخص آبیاری کننده نمی‌تواند از صحت آبیاری مطلع شود.

تجهیزات آبیاری قطره ای معمولاً شامل موارد زیر است:

• منبع آب
• ایستگاه کنترل مرکزی (شامل ایستگاه پمپاژ و ایستگاه فیلتراسیون) که خود ایستگاه پمپاژ شامل پمپ و متعلقات آن است.

ایستگاه فیلتراسیون آبیاری نیز از فیلتر سیکلون یا فیلتر شن (بسته به نوع منبع آب برداشتی، یکی از این دو نوع فیلتر استفاده می‌شود. فیلتر سیکلون یا هیدروسیکلون برای چاه‌های آب، و فیلتر شن برای استخرهای ذخیره آب می‌باشد)

• تانک کود
• فیلتر توری یا دیسکی
• لوله اصلی
• لوله آبرسانی
• لوله‌های جانبی یا لوله‌های فرعی (لاترال‌ها)
• قطره چکان و اتصالات لازم

به دلیل نحوه خاص آب رسانی در سیستم آبیاری قطره ای، گاهی روش‌های سنتی کوددهی غیرموثر هستند، به همین دلیل برخی اوقات در سیستم‌های آبیاری قطره ای کودهای شیمیایی با آب آبیاری حل شده و به سیستم اعمال می‌شوند. به این روش کوددهی و آبرسانی همزمان شیمیاری یا آبیاری شیمیایی گفته می‌شود. در بعضی موارد تا ۹۵٪ صرفه‌جویی در مصرف کود گزارش شده‌است.

آب توسط پمپ از منبع آب به داخل شبکه پمپ شده و ضمن عبور از سیکلون، شن و مواد خارجی خیلی درشت آن ته‌نشین می‌شود. در صورتی که آب از فیلتر شن عبور داده شود، جلبک‌ها و میکرو اورگانیزم‌هایی که ممکن است در اثر راکد ماندن آب در استخر به وجود آمده باشند، توسط این فیلتر گرفته شوند. سپس در فیلتر دیسکی یا توری بقیه مواد جامد معلق در آب گرفته می‌شود. بخشی از آب وارد تانک کود شده با حل مقداری کود در آب این محلول از انتهای دیگر تانک خارج و مجدداً وارد جریان اصلی آب می‌گردد تا به پای گیاه برسد. آب وارد لوله‌های توزیع‌کننده شده و در نهایت توسط قطره چکان پای گیاه ریخته می‌شود.

آب آبیاری دارای مقداری نمک محلول در خود است که ممکن است موجب مسدود شدن مجرای قطره چکان‌ها شود. گاهی نیز این نمک‌ها همراه آب آبیاری وارد منطقه ریشه گیاه شده و زیان فراوانی به گیاه وارد می‌سازد.

برای شست‌وشوی این نمک‌ها به دو روش عمل می‌کنند:

1. در زمستان از آب رودخانه‌ها یا جریان‌های سطحی حاصله از بارندگی یا آب‌های اضافی موجود در منطقه برای شست‌وشو استفاده می‌شود.
2. هر دو سال یکبار زمین‌های آبیاری قطره ای را با روش کرتی کشت و آبیاری می‌کنند.

اسید در سیستم‌های آبیاری به منظور شستشوی رسوبات تثبیت شده درون لوله‌ها و قطره چکان‌ها که ناشی از مواد شیمیایی محلول در آب آبیاری می‌باشد کاربردهای فراوانی دارد. این نوع رسوبات یا از آب آبیاری ناشی شده یا به دلیل بکارگیری و تزریق کودهای محلول نامرغوب در آب آبیاری به وجود می‌آید. جهت تزریق اسید به درون سیستم آبیاری همان لوازمی بکار می‌رود که در هنگام تزریق کود از آن‌ها استفاده می‌شود.

اسیدهای مناسب جهت شستشوی سیستم به شرح زیر می‌باشد:

• اسید هیدروکلریک
• اسید سولفوریک
• اسید فسفریک

روش‌های آبیاری قطره ای با توجه به موارد زیرانجام می‌شود:

• متناسب با شرایط منطقه
• نتایج آزمایشات آب و خاک
• الگوی کشت محصول
• شرایط اقلیمی منطقه

در ادامه انواع روش‌های آبیاری قطره ای معرفی می‌شود.

در این شیوه آب به وسیله یک خط لوله آبیاری یا لوله آبیاری ۱۶ میلی متری که قطره چکان‌هایی با فواصل مشخص بر روی آن یا داخل آن تعبیه شده است، به پای درخت یا گیاه می‌رسد.

به این شکل که لوله را از یک طرف درختان و یا بوته‌ها عبور می‌دهند. برای هر ردیف کشت یک لوله فرعی نصب می‌شود که دارای قطره چکان‌هایی با فاصله‌های مساوی هستند.

روش‌های آبیاری قطره ای به وسیله آرایش ردیفی بیشتر برای کشت محصولات ردیفی و گیاهان یک ساله که به یک نوار مرطوب در طول ردیف کشت احتیاج دارند، مناسب است. علاوه بر این برای استفاده از این روش بهتر است فاصله کشت درختان یا بوته‌ها از یکدیگر کمتر از 2.5 متر باشد.

در این شیوه از دو خط لوله یا لوله آبیاری ۱۶ میلی متری که قطره چکان‌هایی بر روی آن یا داخل آن تعبیه شده است، برای رساندن آب به پای گیاهان و درختان استفاده می‌‌شود. از دو طرف ردیف کشت دو لوله فرعی عبور داده می‌شود.

این نوع آرایش و آبیاری قطره ای درختان و محصولات بیشتر در باغ‌هایی با درختان کهنسال که از ریشه‌هایی توسعه یافته و پراکنده برخوردار هستند، استفاده می‌شود. زیرا به صورت معمول این گونه درختان دارای نیاز آبی بیشتری هستند.

علاوه بر این فاصله کشت گیاهان از یکدیگر در هنگام آبیاری با آرایش دو ردیفه، باید کمتر از سه متر باشد.

در این روش آبیاری قطره ای از یک طرف ردیف گیاهان و درختان یک عدد خط لوله ۱۶ میلی متری عبور داده می‌شود. بعد از اینکه این خط لوله به پای گیاهان و درختان رسید، با استفاده از یک سه راه فشاری 16 میلی متری یک خط لوله 16 میلی متری دیگر به خط لوله قبلی انشعآب داده می‌شود.

در آبیاری قطره ای با آرایش لوپ یا حلقه‌ای آب مورد نیاز گیاهان و درختان از طریق قطره چکان‌هایی که بر روی لوله لوپ یا داخل آن تعبیه شده اند، به پای گیاه می‌رسد.

از این شیوه آبیاری می‌توان جهت کشت درختان جوان تا مسن که فاصله آن‌ها از یک دیگر بیشتر از 4 متر است، استفاده کرد. برای آبیاری درختان جوان از تعداد قطره چکان‌های کمتری استفاده می‌شود و با رشد درختان تعداد قطره چکان‌ها افزایش می‌یآبد.

روش آبیاری قطره ای زیر سطحی شباهت بسیار زیادی به آبیاری با آرایش دو ردیفه دارد با این تفاوت که در این شیوه مقداری از خاک اطراف گیاه برداشته می‌‌شود و لوله در زیر خاک قرار داده می‌شود.

بر این اساس دو طرف ردیف درختان تا عمق حدوداً ۴۰ سانتی‌ متر کنده می‌‌شود و خط لوله ۱۶ میلیمتری دریپردار درون آن قرار داده می‌شود. آب مورد نیاز گیاه نیز از طریق قطره چکان‌های مخصوصی که در لوله لترال کارگذاری شده است به گیاه منتقل می‌شود.

این شیوه آبیاری قطره ای امروزه از محبوبیت بالایی نزد کشاورزان برای کشت گیاهان ردیفی برخوردار است و به یکی از روش‌های مناسب برای مدیریت ریشه گیاه تبدیل شده است.

در این شیوه تاج گیاهان در قسمت انتهایی مکان مرطوب شده از سطح خاک قرار می‌گیرد و  نیاز آبی ریشه گیاه به صورت کامل رفع می‌شود. به همین دلیل از روش قطره ای زیر سطحی بیشتر در مناطقی استفاده می‌شود که منآبع آبی محدودی دارند.

این شیوه آبیاری موضعی شباهت زیادی به روش‌های آبیاری قطره ای یک ردیفه یا دو ردیف دارد و لوله‌های لترال در سطح خاک یا کمی زیر خاک قرار می‌گیرند. برای آبیاری درختان از یک طرف یا دو طرف گیاهان و درختان یک یا دو عدد خط لوله ۱۶ میلی متری عبور داده می‌‌شود.

برای آبیاری قطره ای به شیوه سفالی یا کوزه‌ای به جای استفاده از قطره چکان، از سفال یا کوزه‌های خاصی با طول تقریبی ۱۵ تا ۲۵ سانتی متر و قطر تقریبی ۵ تا ۱۰ سانتی متری استفاده می‌شود.

این کوزه‌ها یا سفال‌ها در عمق تقریبی ۴۰ سانتی متری خاک قرار داده می‌‌شوند و دور تا دور آن شن ریز ریخته می‌شود و آب مورد نیاز گیاه را به وسیله تراوش آب از خود تامین می‌کنند.

به صورت معمول برای متصل کردن دهانه ورودی این سفال‌ها به خطوط لوله لترال از یک سه راهی فشاری  16 میلی متری استفاده می‌شود.

در این شیوه آبیاری موضعی قطره ای بر خلاف دیگر روش‌های قطره ای، به جای لوله ۱۶ میلی متری معمولی از نوار‌هایی استفاده می‌‌شود که ضخامت کمتری دارند. این لوله‌ها که جنس آن‌ها از پلاستیک ترکیبی است در اصطلاح نوار تیپ نامیده می‌شوند.

قطره چکان‌ها یا سوراخهای تعبیه شده بر روی این لوله نواری شکل به صورت یکنواخت و با فاصله نزدیک به یکدیگر قرار گرفته اند. به همین دلیل لوله‌های به کار گرفته شده در سیستم آبیاری نواری از انعطاف پذیری بسیار بالاتری در مقایسه با دیگر شیوه‌های آبیاری برخوردار هستند.

روش‌های آبیاری قطره ای نواری یا تیپ بیشتر برای کشت گیاهان یک ساله، ردیفی و بوته ای نظیر انواع صیفی جات استفاده می‌‌شود که با فواصل کم کشت می‌شوند. نوار آبیاری دارای سه مدل می‌باشد.

1. نوار تیپ قطره ای بغل دوخت
2. نوار تیپ پلاک دار
3. نوار تیپ وسط دوخت

پخش آب بر سطح خاک به صورت جریان باریک یا فواره از سوراخی با دبی بیشتر از آبدهی آبیاری قطره ای یا زیر بستری انجام می‌شود.دبی قطره چکان در این آبیاری از سرعت نفوذ نهایی خاک بیشتر است و ایجاد یک حوضچه برای نگهداری یا کنترل پخش آب ضروری می‌باشد .

سیستم آبیاری بآبلر شبیه به سیستم آبیاری موضعی بوده با این تفاوت که در این سیستم از قطره چکان استفاده نمی‌گردد و پاشنده‌ای خاص با دبی حدود حداکثر 100 لیتر درساعت و بالاتر بهره گرفته می‌شود.این سیستم به فیلتراسیون با دقت بالا نیازی نداشته و بیشتر مناسب کشاورزانی می‌باشد که منآبع آبی آن‌ها از کیفیت مطلوب برخوردار نبوده و یا دارای حقآبه می‌باشند.

لوله‌ها در زیر زمین قرار می‌گیرند که آب از آن خارج شده و جذب خاک می‌شود و به این ترتیب برای شخم و تردد در زمین مشکلی نداریم. عیب این سیستم در این است که لوله بوسیله حیوانات جونده خورده شده آب داخل مزرعه هدر می‌رود و ما از آن اطلاعی نداریم.

پخش آب به وسیله یک اسپری با مه پاش کوچک بر سطح خاک به آبیاری اسپری معروف است.

در این سیستم شعاع پوشش کم بوده . نیاز آبی درختان در اطراف آن‌ها تأمین می‌گردد. اجزاء این سیستم شامل خطوط آب رسان اصلی و فرعی (جنس آن‌ها از لوله پلی اتیلن سخت (H.D) و پاشنده میکرو جت و ایستگاه پمپاژ و فیلتراسیون مربوطه است .راندمان آبیاری این سیستم از سیستم آبیاری موضعی یک یا چند ردیفه کمتر بوده و در بعضی از موارد از این سیستم علاوه بر تأمین نیاز آبی گیاه جهت کنترل درجه حرارت داخل باغ نیز استفاده می‌گردد.

در این سیستم قطره چکان‌ها به شکلی ساخته شده اند که نیازی نیست آب با فشار داخل لوله وارد شود و مخزن هوایی احداث می‌شود و تحت نیروی ثقل و شیب زمین آب به داخل شبکه هدایت می‌شود.

لوله ماکارونی یا اسپاگتی یکی از لوله‌هایی است که بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. این لوله علاوه بر اینکه در سیستم‌های آبیاری مخصوصا سیستم آبیاری قطره ای و آبیاری مه‌پاش کاربرد فراوانی دارد در زمینه‌های دیگر نیز بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در آبیاری قطره ای از لوله ماکارونی می‌توان برای نصب قطره چکان‌ها استفاده کرد.

این لوله در سایز ۴ و ۵ و ۶ میلیمتر در بازار موجود می‌باشد. این لوله بیشتر بر روی قطره چکان‌ها نصب می‌گردد و در فضای سبز شهر (شهرداری ها) جهت هدایت آب خروجی قطره چکان به سطح زمین کاربرد دارد. کاربرد دیگر آن در گلخانه های هیدروپونیک می‌باشد.

در انواع آبیاری قطره ای (روسطحی و زیرسطحی)، از لوله لودن (سایز 16 یا 20 میلیمتر) و قطره چکان استفاده می‌شود. لوله قطره چکان‌دار در واقع ترکیب این دو محصول است. بدین صورت که در کارخانه و هنگام تولید، قطره چکان در فواصل مشخص (مثلاً هر 50 سانتیمتر) داخل لوله قطره ای کار گذاشته می‌شود. این قطره چکان‌ها به شکل استوانه و یا تخت (پلاک) می‌باشند.

فواصل معمول بین دریپرها در لوله قطره چکان دار به این صورت است: 15، 20، 25، 30، 40، 50، 60، 75، 100 سانتیمتر. و در موارد خاص که متراژ تولید نیز بالا باشد (بالاتر از 200 هزار متر) ممکن است فواصل دیگری بنا به نیاز مصرف‌کننده نیز انتخآب شود.

این نمونه از انواع لوله‌های آبیاری کشاورزی ،از یک ماده اسفنج مانند ساخته شده است که آب از آن به بیرون چکه می‌کند و زمین اطرافش را خیس یا آبیاری می‌کند. اگر گیاهان شما نزدیک به هم هستند، لوله آبیاری قطره ای اسفنجی می‌تواند یک انتخآب عالی برای شما باشد.

قطره چکان چیست؟ انواع قطره چکان ها کدامست؟ قطره چکان پی سی یا فشار ثابت یعنی چه؟ بهترین قطره چکان برای آبیاری قطره ای کدامست؟ چگونه قطره چکان مناسب انتخاب کنیم؟ احتمالا زمانی که بخواهید سیستم آبیاری قطره ای مناسب برای خود انتخاب نمائید این سوال ها برای شما پیش می آیند که در ادامه مقاله به پاسخ هریک از آنها می پردازیم.

قطره چکان یا دریپر یکی از اساسی ترین و مهم ترین پارامتر های سیستم های آبیاری هستند. قطره چکان ها خروجی آب را مشخص میکنند و در نتیجه نوع قطره چکان استفاده شده در طراحی سیستم آبیاری، انتخاب پمپ، لوله و غیره تاثیرگذار است.

قطره چکان ها به صورت کلی به دو دسته تنظیم شونده و فشار ثابت تقسیم می شوند.

برند های موجود در بازار قطره چکان های آبیاری

در دسته قطره چکان های تنظیم شونده میتوان به برند های:

• پلیران
• جی آب
• مهر اتصال
• ورسک اتصال

اشاره کرد.

و در دسته قطره چکان های فشار ثابت میتوان به برند های:

• نتافیم
• یورو دریپ
• ایران دریپ
• ورسک اتصال

اشاره نمود.

قطره چکان‌ها یا همان دریپرها یکی از مهمترین قسمت‌های هر سیستم آبیاری قطره ای هستند. قطره‌چکان‌ها بطور کلی به دو دسته تقسیم می‌شوند.

• (Online Drip Emitters)قطره‌چکان‌های آنلاین 
• لوله‌های قطره چکان دار (دریپرهای اینلاین Inline Drip Emitters)

قطره‌چکان‌های آنلاین، برخط و یا خارج لوله‌ای، قطره چکان‌هایی هستند که به صورت جداگانه از لوله‌های لترال قرار دارند و برای استفاده بر روی لوله‌های آبیاری نصب می‌شوند. از این قطره چکان‌ها برای آبیاری قطره ایی درختان و گیاهان استفاده می‌شود. مزیت اصلی این نوع قطره‌چکان‌ها این است که بنا به نیاز آبی و موقعیت گیاه، می‌توانیم هر تعداد از این قطره چکان‌ها را در فواصل دلخواه بر روی لوله آبیاری نصب کنیم.از انواع دریپرهای آنلاین می‌شود به

قطره چکان‌­های تنظیمی و قطره چکان PC، و

قطره‌چکان‌های تنظیم شونده یا پیچی اشاره کرد.

قطره چکان­‌های جبران کننده فشار طوری طراحی شده‌اند که با تغییرات فشار جریان ورودی آب، به طور خودکار دبی خروجی را ثابت نگه می‌دارند. این محصول به نام قطره چکان دبی ثابت نیز شناخته می‌شود. در داخل این قطره چکان‌ها از یک ماده انعطاف پذیر به نام سیلیکون استفاده شده که وظیفه تنظیم فشار آب و یکنواخت کردن خروجی را به عهده دارد. در حقیقت تغییرات فشار با استفاده از این دیافراگم سیلیکونی کنترل می‌شود. استفاده از قطره چکان‌های جبران کننده فشار در محل هایی که فشار یکنواخت در کل سیستم وجود ندارد مثلا زمین های شیب دار می تواند  باعث یکنواختی آبیاری شده و کمبود فشار در بخش‌های مختلف را جبران می‌کند.

این قطره چکان ها  در دبی‌های مشخص و از قبل تعیین شده‌ای کار می‌کنند. برای مثال یک قطره چکان 4 لیتر بر ساعت، فقط 4 لیتر در هر ساعت آب از خودش عبور می‌دهد و با تغییرات فشار ورودی، تغییری در جریان خروجی ایجاد نمی‌شود. البته در شرایطی که فشار کاری قطره‌چکان کمتر از فشار کاری باشد که تولید ‌کننده برای آن در نظر گرفته است، قطره‌چکان کار نمی‌کند. برای رفع این مشکل باید فشار ورودی را افزایش دهید.

 از انواع برندهای قطره چکان های دبی ثابت می توان به نتافیم، آنتلکو، یورودریپ، ایران دریپ، رین برد و .. اشاره کرد.

استفاده از قطره چکان های خودتنظیم شونده (PC) و یا لوله‌های دریپردار خودتنظیم شونده زمانی که یکنواختی فشار در لوله‌های آبیاری وجود ندارد، اهمیت زیادی پیدا می‌کند. دلیل اصلی استفاده از قطره چکان های خودتنظیم، تامین یکنواختی فشار در سیستم آبیاری و یکنواختی آبیاری است و این افت فشار معمولا در شرایط زیر رخ می‌دهد:

• اگر منطقه‌ای که قصد دارید در آن از آبیاری قطره ای استفاده نمایید، دارای زمین‌های ناهموار و اختلاف ارتفاع زیادی باشد. برای مثال در تپه‌ها و یا مناطق شیب‌دار…
• اگر در سیستم آبیاری قطره ای، لوله و لترال‌های مورد استفاده دارای طول زیادی باشد.

به طور کلی قطره چکان های خودتنظیم شونده یا دبی ثابت دارای کیفیت بالاتری نسبت به قطره‌چکان‌های تنظیمی می‌باشند. بنابراین اگر سرمایه‌ی مناسبی برای اجرای سیستم قطره‌ای دارید، شک نکنید و حتما کیفیت را در دستور کار خودتان قرار دهید. از قطره چکان های خودتنظیم استفاده نمایید که دقیق‌تر و بدون دردسر هستند.

قطره‌چکان‌های تنظیمی یا پیچی نسبت به قطره‌چکان‌های جبران کننده فشار دارای ساختاری ساده‌تری است. در این نوع قطره‌چکان شما می‌توانید دبی خروجی را دستی، با استفاده از پیچی که روی آن قرار دارد تنظیم نمایید. از قابلیت‌های این قطره‌چکان‌ها تنظیم دستی دبی خروجی از 0 تا 60 لیتر بر ساعت می‌باشد. از دیگر مزایای این قطره‌چکان می‌توان به قیمت مناسب آنها اشاره کرد. همچنین زمانی که درختان و گیاهان مختلف، نیازهای آبی متفاوتی داشته باشند می‌توان از این قطره‌چکان‌ها استفاده نمود.

 از انواع این نازل ها می توان به 8 نازله ورسک، سه راه قطره چکان دار، مینی بابلر، بابلر، و … اشاره کرد.

همان‌طور که گفتیم، قطره‌چکان‌های تنظیمی نسبت به قطره‌چکان‌های خود تنظیم (جبران کننده فشار) دارای ساختار ساده‌تری است. در این نوع قطره‌چکان شما می‌توانید دبی خروجی را دستی، با استفاده از پیچی که روی آنهاست تنظیم نمایید. با توجه به توانایی تنظیم دبی خروجی در این قطره‌چکان‌ها، زمانی که برای درختان و گیاهان مختلف، نیازهای آبی متفاوتی مورد نیاز باشد می‌توان از این قطره‌چکان‌ها استفاده نمود. قیمت مناسب‌ این محصول، از دیگر مزایای این قطره‌چکان است. فراموش نکنید هر زمان که خواستید می‌توانید دریپرهای آنلاین را جایگزین کنید و سیستم آبیاری خود را با تعویض دریپرهای قدیمی بهبود ببخشید.

در صورتی که فواصل گیاهانی که قرار است آبیاری نمایید، منظم نیستند و یا فواصل بین گیاهان شما بیشتر از یک متر است، با توجه به محدودیت فواصل دریپرها در لوله‌های قطره چکان دار و نوارهای آبیاری، بهتر است از قطره‌چکان‌های آنلاین یا برخط استفاده نمایید. همچنین در جایی که نیاز آبیاری گیاه زیاد است و توسط نازل‌های لوله قطره چکان دار تامین نمی‌شود، زیرا در این حالت می‌توانید به فراخور نیازتان، تعداد بیشتری قطره‌چکان‌ نزدیک گیاه یا درختان روی لوله لترال نصب کنید. در صورت استفاده از دریپرهای آنلاین، هر جایی که مد نظرتان باشد می‌توانید از تعداد بیشتر و یا کمتری قطره‌ چکان استفاده نمایید و در نتیجه از هدر رفت آب جلوگیر ی نمایید.

برخی دیگر از قطره چکان ها مستقیما در مسیر جریان آب در لوله فرعی قرار میگیرند بطوری که قطره چکان از دو طرفش به لوله فرعی (16 میلیمتر) متصل میگردد. این مدل قطره چکان به سه زیر گروه بین خط پرسی ، بین خط بازشونده و سه راه قطره چکاندار تقسیم می گردد.

قطره چکان های بین خط ، گاهی لازم است دو لوله 16 به هم متصل شوند و همزمان یک قطره چکان هم نصب شود ،در این موارد از قطره چکان بین خطی یا سه راه قطره چکان دار استفاده میکنیم این قطره چکان ها روی لوله نصب نمیشوند.بلکه در مسیر لوله قرار میگیرند، یعنی برای نصب آن باید لوله 16 میلیمتر بریده و قطره چکان بین 2 طرف لوله قرار بگیرد .

به علت متلاطم بودن جریان آب ، رسوب مواد در قطره چکان کمتر میباشد و دیگر مزیت این قطره چکان این است که از کنار قطره چکان آب خارج نمیشود و آب بندی قطره چکان به شکل مطلوب میباشد.

  اما به دلیل قطع کردن و جا زدن این قطره چکان ها امکان منتاژ سریع امکان پذیر نیست و به هزینه کارگری و زمان بیشتری نیاز دارد

لوله قطره چکان دار از جنس پلی اتیلن نرم یا LDPE است. در لوله‌های قطره‌چکان‌‌دار یا قطره‌چکان‌های داخل لوله‌ای، کارخانه‌ی سازنده قطره‌چکان‌ها را در فواصل مساوی داخل لوله‌های لترال قرار می‌دهد. به طور مثال قطره‌چکان‌ها در فواصل 30 سانتی‌متری داخل لوله قرار دارند. لوله قطره چکان دار دارای قطره چکان  به فاصله 30 الی 100 سانتی متری از یکدیگر تعبیه می شوند که هر قطره چکان در فشار بین ۰٫۷ تا ۴٫۱bar بین ۲٫۳ تا ۳٫۵L/h می باشد.لوله ها با دبی خروجی 4 لیتر و 8 لیتر نیز تولید می شود و در قطره ای 16و 20 میلیمتر در بازار موجود هستند که با اقطار مختلف در کلاس های مختلف تولید می شوند . قطره چکان‌های در خط نیز مانند قطره چکان‌های بر خط دارای دو نوع ساده و خود تنظیم شونده هستند.

• دارای قطره چکان­‌های خود تنظیم شونده یا جبران کننده فشار ( PC Dripper)
• دارای قطره چکان‌ ساده (non-PC Dripper)
• کنترل کننده فشار زیر سطحی (NDPC) 

در لوله‌های قطره‌چکان‌‌دار ساده که جبران کننده فشار نیستند، طراحی به صورتی انجام شده که سرعت جریان خروجی بر مبنای فشار کاری باشد. این به معنای اینست که هر چه فشار آب بالاتر باشد، دبی خروجی هم بالاتر می‌رود. در طراحی و نصب این نوع قطره چکان­‌ها باید به این نکته توجه کنیم که سرعت جریان خروجی از دریپرها به قطر لوله، فاصله قطره چکان‌­ها، شرایط زمین، ارتفاع و شیب بستگی دارد.

اما در لوله‌هایی که دارای قطره‌چکان‌‌ جبران کننده فشار هستند، تا زمانی که فشار آب در محدوده مجاز کاری باشد، دبی جریان خروجی ثابت است. دیافراگم تعبیه شده داخل این قطره چکان­‌ها طوری طراحی شده است که جریان را ثابت نگه می‌دارد. این دریپرها دارای مکانیسم خودشویندگی هستند و از ایجاد گرفتگی جلوگیری می‌کنند. از نوع خاصی از این لوله‌ها در آبیاری زیر سطحی نیز استفاده می‌شود. لوله‌هایی که در سیستم آبیاری قطره ای زیر سطحی استفاده می‌شوند دارای تکنولوژی متفاوتی نسبت به لوله‌های دریپردار در سیستم روسطحی هستند.

لوله های قطره چکان دار برای آبیاری آبیاری پوشش های گیاهی کشت های متراکم و ردیفی باغها و باغچه هاگلخانه ها و …

می تواند مناسب باشد. از انواع انها میتوان به لوله های یورودریپ و سان واتر اشاره کرد

نوار آبیاری قطره ای یا نوار تیپ، لوله‌ای با دیواره نازک است که برای آبیاری قطره‌ای استفاده می‌شود. این نوارها معمولا از جنس پلی‌اتیلن ساخته شده و دارای ضخامت 4 الی 25 میلیمتر (0.1-0.6 mm) می‌باشند. این نوارها ساختار ساده‌ای دارند و جریان آب از نازل‌هایی که بر روی نوار آبیاری وجود دارد خارج می‌شود. فاصله معمول بین این نازل‌ها بین 15 – 60 سانتی‌متر می‌باشد. نوار تیپ به دو دسته کلی درزدار (بغل دوخت) و پلاک دار طبقه‌بندی می‌شود. نوار آبیاری پلاک دار در مقایسه با مدل‌های درز دار، از یکنواختی آبدهی بهتری برخوردار است که باعث ایجاد رطوبت مناسب برای آبیاری گیاه می‌شود.

نوارهای آبیاری ضخیمتر همان لوله‌های قطره چکان‌دار هستند که در بالا به آنها اشاره شد و معمولا برای مصارف دائمی هستند، در حالی که از نوارهای آبیاری نازکتر، یکبار استفاده شده و بعد از مصرف دور انداخته می‌شوند.

دسته دیگر از شاخه آبیاری قطره ایی آبیاری میکرو هست که در آن از میکروجت ها استفاده می شود. میکروجت های ابیاری بارانی را با نام های دیگری مثل اسپری جت، میکرو ابپاش و … هم می شناسند.میکروجت از اتصالات آبیاری قطره ای است. این اتصال پخش کننده های پلاستیکی کوچکی با دبی کم و زاویه پرتاب کوچک هستند که آب را به صورت قطرات ریز در الگوی دایره ای یا قسمتی از آن پخش می کنند.

در ابیاری قطره ای میکروجت ها انواع مختلفی دارند که میکروجت آبیاری 90 درجه،180 درجه و 360 درجه از انواع ان می باشد که متناسب با نوع ابیاری که قرار است انجام شود از ان ها استفاده می شود. فشار اب تاثیر مهمی روی خروجی این میکروجت ها دارد و اب را حدود 1 تا 1/5 متر به اطراف پخش می کند.
شعاع پاشش و میزان دبی خروجی در نازل های میکروجت بستگی به فشار آب دارد . میکروجت ها  در مکانیسم های متفاوت و با دامنه‌ی وسیعی از دبی و قطر خروجی وجود دارند. میکرو جت دارای منافذ عبور آب کوچکی می باشد، لذا تصفیه ی آب ضروری است.

 بسیاری از پوشش‌های سبز مانند چمن، گیاهان رونده و گل‌های زینتی این نوع آبیاری را لازم دارند. به این نوع آبیاری آبیاری بارانی نیز می‌گویند. چرا که این آب را مانند باران پودر می‌کند و آب پودر شده جذب گیاهان خواهد شد. از آنجایی که ورودی آب این نازل 6 میلیمتر است قابلیت نصب مستقیم به لوله 16 میلیمتر را دارد. همچنین می‌توانید آن را مستقیماً به لوله 6 میلیمتر (ماکارونی) نیز نصب کنید. فقط توجه داشته باشید که اگر خواستید به لوله 16 میلیمتر متصل کنید باید ابتدا لوله را با استفاده از پانجر سوراخ کنید و بعد نازل میکروجت درجه را روی آن نصب کنید.

از انواع آبپاش های میکرو میتوان به میکروجت ها و میست اسپری ها و میکروآبپاش ها اشاره کرد.