پمپ مناسب برای آبیاری قطره ای و بارانی

بنا به نظر اکثریت کارشناسان و متخصصین آبیاری، پمپ آبیاری قلب تپنده یک سیستم آبیاری می باشد. در حقیقت پمپ آبیاری انرژی لازم برای انتقال آب از منبع آب (منبع تحت فشار، چاه، استخر و…) به نازل های آبیاری اعم از قطره چکان یا آبپاش را فراهم می آورد. پمپ آبیاری آخرین قسمت از یک سیستم آبیاری می باشد که می بایست آن را تعیین نمود و نمیتوان بدون دانستن نوع نازل آبیاری، قطر و طول لوله آبیاری، اختلاف ارتفاع و … پمپ آبیاری را انتخاب نمود. معمولا انرژی لازم پمپ ها از طریق برق شهری (اعم از تکفاز و سه فاز) تامین می گردد ولیکن پمپ آبیاری می تواند انرژی لازم را از طریق سلول های خورشیدی نیز به دست بیاورد. در ادامه به معرفی برخی از انواع پمپهای مهم مورد استفاده در آبیاری می پردازیم:

پمپ های سانتریفیوژ یا همان گریز از مرکز از پرکاربردترین پمپ های مورد استفاده در یک سیستم آبیاری قطره ای و یا بارانی می باشند.  این پمپ های آب که برای مصارف ساختمانی نیز مورد استفاده قرار می گیرند، با اعمال یک نیروی گریز از مرکز با استفاده از پروانه یا پروانه های موجود در داخل بدنه خود، سیال را از منبع گرفته و از سمت خروجی خود پرتاب می کند. از معایب اصلی این پمپ های میتوان به احتمال هواگرفتگی و عدم آب بندی کامل اشاره نمود. این پمپ ها معمولا دارای دبی بالا و فشار پایین هستند و بر این اساس انتخاب این پمپها در مواردی که نیاز به فشار آب بالا می باشد، توصیه نمی گردد.

یکی دیگر از پمپهای مورد استفاده در آبیاری، پمپ آب شناور می باشد که همانطور که از اسمش برمی آید، درون آب قرار میگیرد. پمپ های کفکش که نوعی از پمپ های شناور هستند، با قرار گرفتن در درون آب و مکش آب به بدنه پمپ، سبب افزایش فشار سیال میشوند. پمپ های آب کفکش برخلاف مدل سانترفیوژ فاقد ورودی سیال با یک قطر هستند و  آب از انتهای پمپ مکش میشود.

پمپ های شناور به علت آن که مستقیما درون آب قرار می گیرند، ممکن است تحت خطر برخورد ذرات داخل آب با پروانه های خود قرار گیرد. این پمپ ها به علت قرار گرفتن در آب، مشکل پدیده کاویتاسیون را نداشته اند ولیکن استفاده مستفیم از آن به منظور آبیاری قطره ای و بارانی به ویژه زمانی که در یک چاه قرار می گیرند، توصیه نمی گردد. علل این امر عبارتند از:

• به منظور آبیاری قطره ای، وجود یک سیستم فیلتراسیون ضروری بوده است. سیستم فیلتراسیون که بالاتر از سطح تراز آب منبع یا چاه قرار می گیرد، سبب افزایش افت فشار جریان می گردد و در نتیجه امکان آسیب به سیم پیچ پمپ وجود دارد.
• در سیستم آبیاری بارانی نیز چنانچه از فیلتراسیون استفاده نگردد، امکان دارد برخی از موادجامد معلق در آب وارد سیستم آبیاری گردد و سبب آسیب رساندن به لوله، اتصالات و آبپاشها گردد.

پمپ های آب فشار قوی در مواردی در یک سیستم آبیاری استفاده میگردند که نیاز به فشار بالا و دبی متوسط تا کم باشد. زمانی که از این نوع پمپ ها استفاده میگردد، حتما هواگیری پمپ باید به دقت انجام گیرد، زیرا بزرگترین مشکل در این زمینه هواگرفتگی پمپ های فشار قوی می باشد. در هنگام استفاده از این پمپ ها، لوله و اتصالاتی نیز باید استفاده گردد که تحمل فشار عبوری را داشته باشد.

• ابارا
• پنتاکس
• دیزل ساز
• توان
• پمپیران
• لوارا
• گراندفوس
• پدرولا

دو پارامتر اصلی انتخاب یک پمپ آبیاری، دبی ( میزان حجم آب گذرا در واحد زمان) و هد می باشند. با توجه به نوع هر پمپ، منحنی مشخصه آن نیز متفاوت است. محور افقی منحنی مشخصه پمپ ها دبی و محور قائم هد می باشد. در تمامی انواع پمپ های آبیاری، با افزایش میزان دبی، میزان هد تحویلی کاهش می یابد و در نتیجه شیب نمودار منحنی مشخصه همواره منفی میباشد. این منحنی ها توسط شرکتهای سازنده پمپ عرضه می گردند تا مهندسین آبیاری با استفاده از بتوانند نوع پمپ مورد نظر خود را انتخاب نمایند.

این پارامتر یکی از مهمترین پارامترهای پمپ های غیر مستغرق می باشد و  به زبان ساده عبارت است از آن است که حداقل فشار در ورودی پمپ تا  از فشار بخار سیال کمتر نگردد  و از پدید آمدن کاویتاسیون جلوگیری شود. در مشخصات فنی که توسط کارخانه ارائه میشود، پارامتری تحت عنوان NPSHr نیز وجود دارد که همواره میبایست  از NPSHa که توسط مهندس آبیاری مورد محاسبه قرار میگیرد، کمتر باشد.

برای انتخاب پمپ فارغ از نوع، برند و مدل می بایست به موارد ذیل توجه کرد:

• هد کاری
• دبی کاری
• دور پمپ
• NPSH برای پمپهای غیر مستغرق